Debreli, Sarısaban bölgelerinde faaliyet göstermiş bir halk kahramanı ve eşkıya olarak gösterilir. Eşkiya olmasıda, Askerlik yılları içerisinde haksızlığa dayanamayarak kendisine hakaret eden komutanını vurmasıyla başlar, dağlara kaçar ve eşkiya olur. Bu durumdan Kendiside pişman olur ama kötü eşkiyalık yerine iyileri kollar Gayri müslimleri soyar, fakir Türklere dağıtır. Bekarları evlendirir.
Adı unutulmasın diyede Debreli Hasan’a Türkü yakılır.
Drama Köprüsü, Makedonya'da Drina Nehri üzerinde yapılan 11 gözlü köprüdür. Türkiye’de adına türkü yazılması ile meşhur olan bu köprü. Dünya da ise İvo Andric’e Drina Köprüsü romanı ile nobel edebiyat ödülü kazandırmıştır.
Debreli Hasan'ın yaşadığı dönem kesinlikle bilinmemekle beraber Çakırcalı Efe ile aynı zamanda yaşadıkları görüşleri, hatta atıştıklarına dair hikayeler onun 1920 yılları arasında Makedonya dağlarında olduğunu göstermekte.
Halk arasında söylenen menkıbeye göre; Selanikli Yahudi bir tüccar, ticaret için İzmir'e gidecektir. Kendisine "Eğer bu civar dağlarda hükümran olan Debreli'den geçse dağlarında Çakırcalı'dan geçemezsin. "denir. Nitekim de öyle olur.
Debreli'nin çetesinde pek çok kişi yoktur. Bilinen Kara kedi namıyla bir tek kişi olduğudur. Halka onu sevdiren eşkıya kişiliğinin en ustun tarafı ise fakirlere yardım etmesi, bilhassa birbirini seven yoksul gençleri evlendirmesidir. Bu konuda şöyle bir menkıbe de vardır. "Evlenmek niyetinde olan dağlı bir genç, tek danasını almış, pazarına inmektedir. Yolu, Debreli Hasan tarafından kesilir. Delikanlının evlenme parası olmadığını anlayınca Debreli kendisine düğün için yetecek parayı verir ve danasını satmamasını salık verip uğurlar."
Makedon dağlarının Debreli'si sonunda padişah affına uğrar veya söylentiye göre mübadelede güvenlik güçlerinin elinden kaçmayı başarır ve Türkiye'ye göç eder. Kısacası Rumeli Türklerinin gönlüne yerleşmiştir efsanesiyle Debreli Hasan ve adına bu türkü söylenir:
Drama köprüsü Hasan dardır geçilmez
Soğuktur suları Hasan bir tas içilmez
At martinini Debreli Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan Kara kedi dinlesin
Mezar taşlarını Hasan koyun mu sandın
Adam öldürmeyi Hasan oyun mu sandın
At martinini Debreli Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan dostlar dinlesin
Drama köprüsü Hasan dardır daracık
Çok istemem Yanko Çorbacı bin beş yüz liracık
At martinini Debreli Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan Kara kedi dinlesin
Drama köprüsünü Hasan gece mi geçtin
Ecel şerbetini Hasan ölmeden mi içtin
At martinini Debreli Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan dostlar dinlesin.
Kaynak:
Öyküsüyle Türküsüyle Batı Trakya Türküleri
Reşit Salim- Osman H. Arda
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder